Oksuz Murat, Kemalettin Tuğcu'nun klasik eserlerinden biri olup, Osmanlı dönemi çocuk edebiyatının en çarpıcı örneklerinden biridir. Kitap, yetim bir çocuğun trajik hayatını merkeze alarak, dönemin sosyal ve ekonomik zorluklarını gözler önüne serer. Hikaye, küçük yaştaki Murat'ın babasını kaybetmesiyle başlar. Babası bir kazada ölünce, annesiyle birlikte zorlu bir hayata sürüklenir. Annesi de kısa süre sonra hastalanarak vefat eder ve Murat tamamen yetim kalır. Sokaklara düşen Murat, açlık, sefalet ve toplumun acımasızlığıyla yüzleşir. Kitapta, Murat'ın maceraları detaylı bir şekilde anlatılır: Önce bir fırıncıda çırak olarak çalışır, ancak patronunun zalimliği nedeniyle kaçmak zorunda kalır. Sonra bir balıkçı teknesinde çalışır, fakat denizde boğulma tehlikesi atlatır. Bu süreçte, iyiliksever bir adamın evine sığınır, ama kaderi onu tekrar yoksulluğa sürükler. Hikaye boyunca, Murat'ın masumiyeti ve dayanıklılığı vurgulanır. O, her zorluğa rağmen umudunu kaybetmez ve dürüstlüğünü korur. Kitabın ana temalarından biri, yetim çocukların maruz kaldığı eşitsizlik ve zulümdür. Tuğcu, Osmanlı toplumunda sınıf farklarını, zengin-fakir uçurumunu ve çocukların sömürülmesini sert bir dille eleştirir. Bir diğer tema, kader ve ilahi adalettir; Murat'ın başına gelenler, Tanrı'nın bir sınavı olarak sunulur ve sonunda iyiliğin kötülüğü yeneceği mesajı verilir. Kitap, duygusal derinliğiyle okuyucuyu ağlatmayı amaçlar, bu da Tuğcu'nun tipik üslubudur. Hedef okur kitlesi, öncelikle çocuklar ve gençlerdir; 10-15 yaş arası okuyucular için uygundur, zira hikaye basit bir dille yazılmış olsa da, içerdiği trajik unsurlar yetişkinleri de etkileyebilir. Ebeveynler, çocuklarına empati ve sosyal sorumluluk aşılamak için bu kitabı tavsiye eder. Benzer eserler arasında, Charles Dickens'ın 'Oliver Twist'i sayılabilir, çünkü her ikisi de yetim bir çocuğun Londra ve İstanbul sokaklarındaki mücadelesini anlatır. Tuğcu'nun kendi diğer eserleri gibi 'Üvey Ana' veya 'Bir Çocuğun Hikayesi' de benzer temalara sahiptir. Kitabın özeti daha da genişletilirse, Murat'ın bir süre bir köşkte hizmetçi olarak çalışmasını, efendisinin kızıyla kurduğu masum dostluğu ve ihanete uğrayışını ekleyebiliriz. Bu kısımda, sınıf ayrımının ne kadar derin olduğu gösterilir; zenginler, fakirleri küçümser. Murat, bir hırsızlıkla suçlanarak kovulur, ama gerçek suçlu yakalanır ve adalet yerini bulur. Hikaye, Murat'ın sonunda bir ustanın yanında çıraklık yaparak huzurlu bir hayata kavuşmasıyla biter. Bu son, okuyucuya umut verir. Kitabın dili sade ve akıcıdır, dönemin İstanbul'unu canlı betimlemelerle tasvir eder: Kapalıçarşı, Boğaz, yoksul mahalleler. Tema olarak aile bağlarının önemi, yetimlik acısı ve toplum vicdanı ön plandadır. Tuğcu, eserlerinde sıkça kullandığı gibi, dini motifleri de entegre eder; Murat dua ederek teselli bulur. Hedef okur için, kitap empati geliştirmeye yardımcı olur, zorluklara karşı direnci öğretir. Benzer kitaplar: Victor Hugo'nun 'Sefiller'i (Jean Valjean'ın çocukluk benzerlikleri), veya Türk edebiyatından Reşat Nuri Güntekin'in 'Yaprak Dökümü'ndeki aile dramları. Oksuz Murat, 1930'larda yazılmış olup, defalarca basılmış ve filmleştirilmiştir. Detaylı özet devam eder: Murat'ın çocukluğu flashback'lerle anlatılır; mutlu bir aileden kopuşu yürek burkucudur. Sokak hayatı, dilencilik, hırsızlık çeteleriyle karşılaşmalar gerçekçidir. Bir sahnede, karlı bir kış gecesinde üşüyerek uyuması, okuyucuyu derinden etkiler. Tema derinliği: Yoksulluk döngüsü, eğitim eksikliği ve sosyal reform ihtiyacı. Hedef okur, okul çağındaki çocuklar; öğretmenler ders materyali olarak kullanır. Benzerler: ' Küçük Prens' değil, daha çok 'Heidi' gibi yetim hikayeleri, ama trajik versiyonu. Kitap, 200 sayfalık bir roman olup, her bölümü duygusal bir doruk taşır.

Kemalettin Tuğcu, 1904 yılında İstanbul'da doğmuş, Türk edebiyatının en üretken yazarlarından biridir. Çocukluğunda babasını kaybederek yetim büyümüş, bu deneyim eserlerine yansımıştır. Galatasaray Lisesi'nde eğitim almış, ancak tam bir üniversite mezunu olmamıştır. Gençliğinde gazetecilik yapmış, hikaye ve roman yazmaya 1920'lerde başlamıştır. Tuğcu, Osmanlı'nın son döneminden Cumhuriyet'e geçişi yaşamış, bu dönemin sosyal değişimlerini eserlerinde işlemiştir. Üslubu, duygusal ve melodramatiktir; hikayeleri genellikle trajik unsurlarla doludur, okuyucuyu gözyaşlarına boğmayı hedefler. Basit bir dil kullanır, bu sayede geniş kitlelere ulaşır. Çocuk ve gençlik edebiyatında uzmanlaşmış, yetimlik, yoksulluk ve aile dramlarını sıkça işler. Önemli eserleri arasında 'Oksuz Murat', 'Üvey Ana', 'Bir Çocuğun Hikayesi', 'Küçük Şeytan', 'Ağaç Altında' ve 'Peri Kızı' yer alır. Bu kitaplar, defalarca basılmış ve uyarlanmıştır. Tuğcu, 1940'larda zirveye ulaşmış, 100'den fazla kitap yazmıştır. Ödüller açısından, dönemin en popüler yazarlarından biri olsa da, resmi ödüller sınırlıdır; ancak Türk Dil Kurumu tarafından takdir edilmiş, çocuk edebiyatına katkıları nedeniyle onurlandırılmıştır. 1970'lerde vefat etmiştir. Dönemi, Cumhuriyet'in erken yıllarıdır; eserleri, geleneksel Türk değerlerini modern unsurlarla harmanlar. Biyografisi: Fakir bir aileden gelmiş, annesiyle zorluk çekmiştir. Bu, 'Oksuz Murat' gibi kitaplara ilham olur. Yazma tarzı, otobiyografik unsurlar taşır; kahramanları kendisi gibi masum ve mağdurdur. Üslubunda, iyiliğin zaferi teması hâkimdir, dini ve ahlaki mesajlar verir. Önemli eserler detaylı: 'Üvey Ana', üvey anne zulmünü anlatır; 'Küçük Şeytan', sokak çocuğunun dönüşümünü. Ödüller: 1950'lerde çocuk kitapları yarışmalarında birincilikler almış. Dönem etkisi: Savaş sonrası Türkiye'de okuryazarlığı artırmak için eserleri kullanılmış. Tuğcu, edebiyatı kitleleştiren bir figürdür. Mirası, günümüzde hala okullarda okutulur.